Ketojenik Diyet

Ketojenik Diyet Nedir?

Ketojenik diyet ilk 1921'de Dr. Russel Wilder tarafından pediatrik hastalarda dirençli nöbetlerin yönetimi için geliştirilmiştir. Bu diyet, karbonhidrat alımını kısıtlayarak, protein tüketimini ılımlılaştırarak ve yağdan gelen kaloriyi artırarak elde edilir. Karbonhidrat alımında aşırı bir azalma (<50 g/gün), protein ve yağ alımında artış ile karakterize edilir. Ketojenik diyetler iştahı azaltmakta ve yağ yıkımını artırmaktadır. Bu karbonhidrat kısıtlaması, vücudun birincil enerji üretimi aracı olarak glikoz metabolizmasından geçiş yapmasına neden olur. Vücudun birincil yakıt kaynağı olarak yağı kullanmayı tercih ettiği metabolik bir durum ortaya çıkar. Böylece yağ metabolizma tarafından keton cisimlerinin kullanılmasıyla sonuçlanır.

Ketojenik Diyet Neden Yapılır?

Obezite; tip 2 diyabet, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalık, kanser, uyku apnesi gibi birçok komorbidite ile ilişkilidir. Farklı makrobesin kısıtlamalarına dayanan farklı diyet türlerinin etkinliği son birkaç yıldır tartışma konusu olmuştur. Bazı araştırmacılar karbonhidrat kısıtlamasını desteklerken, bazıları protein veya yağların kısıtlamasını onaylamaktadır. Keto diyeti, özellikle kilo kaybı üzerindeki kısa vadeli başarılı etkisiyle son yıllarda büyük popülerlik kazanmıştır.

Ketojenik Diyet Nasıl Yapılır?

Ketojenik diyet'te serbest ve yasaklı yiyecekler yer alır.

Serbest yiyecekleri;

Et, tavuk, balık, hindi
Yumurta
Peynir
Avokado
Zeytin, zeytinyağı
Yağlı tohumlar; badem, fındık, ceviz, yer fıstığı, kaju
Şekersiz fıstık ezmesi
Hindistan cevizi yağı
Brokoli, karnabahar, lahana, ıspanak, mantar, pazı, salatalık, kabak çiçeği, yeşil biber, soya filizi, bamya, çiğ yeşil yapraklı sebzeler, rezene

Yasaklı yiyecekleri;

Ekmek, pilav, makarna, bulgur, yulaf
Kurubaklagiller
Süt, ayran, yoğurt gibi süt ürünleri (diyet <50 gram karbonhidrat içerebildiğinden kaynaklı ılımlı miktarda diyete eklenebilmektedir)
Meyve
Bal, pekmez, reçel
Yüksek karbonhidrat içeren sebzeler
Şeker ve şeker eklenmiş yiyecekler

Ketojenik Diyet Türleri Nelerdir?

Karbonhidrat tüketimi değişen derecelerde kısıtlayan diyet türleri;

Standart ketojenik diyet: Diyetin enerjisi %75 yağlardan, %20 proteinlerden ve %5’i karbonhidratlardan gelir.
Terapötik ketojenik diyet: Sağlık üzerindeki etkileri açısından incelenmektedir. Hem karbonhidratları hem de proteini ciddi şekilde kısıtlar. Tipik olarak epilepsi ve kanser tedavisinde kullanılır. Diyetin enerjisi %90 yağlardan, %5 proteinlerden ve %5’i karbonhidratlardan gelir.
Atkins diyeti: Diyetteki protein ve yağı kısıtlamadan karbonhidratları belirli düzeylerde sınırlar.
Diğerleri ise; orta düzeyde karbonhidrat alımının yanı sıra orta düzeyde protein ve yağ alımına izin verir.

Obezite yönetiminde ketojenik diyetlerin en çok kullanılan türleri, verilen kaloriye göre;

Düşük kalorili ketojenik diyet: Günlük toplam 800-1200 kalori enerji alımı sağlar.
Çok düşük kalorili ketojenik diyet: Günlük toplam <800 kalori enerji alımı sağlar.

Ketojenik Diyette Nelere Dikkat Edilmelidir?

Ketojenik diyetin hayatı tehdit eden ketoasidoz durumu göz önüne alındığında, diyabetik hastalarda endişeye yol açabilmektedir. Tip 1 ve tip 2 diyabetin yönetimi genellikle glisemik kontrol ile sağlanır. HbA1c denilen 3 aylık kan şekeri seviyesinin <%7 olmasını hedefleyen ilaç ayarlamalarından oluşur. Çok düşük kalorili ketojenik diyet, diyabet ve obeziteden muzdarip hastalar arasında popüler hale gelmiştir. Fakat bu diyetin uygunluğu hala tartışılmaktadır.

Diyetin HDL denilen iyi kolesterol üzerindeki olumlu etkileri vardır. Fakat LDL denilen kötü kolesterol ve kan yağlarındaki eş zamanlı artışlar kardiyovasküler risklere neden olabilmektedir.

Keto diyetler popüler olmasına ve hastaların büyük ilgi göstermesine rağmen kullanımına dikkatle yaklaşılmalıdır. Diyetin erken döneminde kaybedilen kilonun bir kısmı gerçek yağ kaybından ziyade su kaybıyla ilişkilidir. Bu nedenle, etkileyici kısa vadeli kilo verme rakamları abartılı görünebilmektedir.

Ketojenik diyetin yaygın kısa vadeli yan etkileri; yorgunluk, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, kabızlık semptomlarıdır. Bu semptomlar "keto gribi" olarak tanımlanır. Vücut düşük karbonhidrata ve keto duruma alıştıkça semptomlar birkaç gün ile haftalar sonra düzelir.

Uzun vadeli yan etkileri; karaciğer yağlanması, böbrek taşları, kanda protein düzeyinin düşmesi, vitamin eksikliği bulunacaktır. Ketojenik diyet uygulamanın faydaları bildirilmiş olsa da diyete uzun vadeli uyum sınırlayıcı bir faktördür.

Ketojenik Diyetin Faydaları Nelerdir?

Araştırmalar ketojenik diyetin faydaları arasında hastaların kilo vermesine, metabolik sendrom belirtilerinin tersine çevrilmesine yardımcı olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca Tip 2 diyabetliler için insülin gereksinimlerini azaltmasına veya ortadan kaldırmasına da faydaları bulunmaktadır.

Bu diyet modeli;

İltihabı azaltır.
Epigenetik profilleri iyileştirir.
Mikrobiyomu değiştirir.
Lipid profillerini iyileştirir.
Kanser tedavilerini destekler.
Potansiyel olarak uzun ömürlülüğü ve beyin fonksiyonunu artırır.
Ayrıca ketojenik diyetin polikistik over sendromu teşhisi konan kadınları olumlu etkilediği yapılan çalışmalarda gösterilmiştir.

Ketojenik diyet başladıktan sonraki ilk 6-12 ayda; kan basıncı, trigliseritler ve HbA1'de geçici düşüşler görülmektedir. HDL denilen iyi huylu kolesterolde artış olur. Ayrıca kilo kaybı olmaktadır. Ancak belirtilen etkiler genellikle 12 aylık tedaviden sonra görülmemektedir. Uzun vadeli etkilerini değerlendirmek için daha fazla araştırma yapılması gereklidir.

Hangi Hastalıklarda Tercih Edilir?

Ketojenik diyet, kalori kısıtlaması sırasında açlığı bastırabilmektedir. Obezite, Tip 2 diyabet, migren, PCOS, kanser, kardiyovasküler ve nörolojik hastalıklarda terapötik etkilere sahiptir. Bununla birlikte, etkinliğini ve güvenliğini doğrulamak için daha fazla kanıt gereklidir.

Ketojenik Diyeti Yapmak İçin Nasıl Bir Yol İzlemeliyim?

Ketojenik diyet hakkında daha detaylı bilgi almak ve kişisel bir diyet planı hizmeti almak istiyorsanız online diyet hizmetimizden bizlere ulaşabilirsiniz. Bunun için whatsapp, telefon numarası veya mail adresinden bizlerle iletişime geçebilirsiniz ve detaylı bilgi alabilirsiniz.