Gut Hastalığında Beslenme

Gut Hastalığı Nedir?

Gut hastalığı, en yaygın inflamatuar artrit türüdür ve binlerce yıldır bilinmektedir. Artrit ve anormal ürik asit metabolizmasıyla kendini gösteren inflamatuar romatizmal bir hastalıktır. Gut, eklemlerde ve diğer çeşitli dokularda monosodyum ürat kristallerinin birikmesinden kaynaklanır. Kronik ürik asit yüksekliği ile ilişkili olarak ortaya çıkar.

Gut Hastalığı Sebepleri Nelerdir?

Batılı yaşam tarzı trendlerinin yaygın olarak benimsenmesi, gut hastalığına neden olmaktadır. Son 20 yılda gut hastalığında artış bulunmaktadır. Bu durum yaşam tarzındaki değişiklerden kaynaklanmaktadır. Toplumda genellikle orta yaştaki erkeklerde sıklıkla görülmektedir. Diyet, yaşam şekli, obezite, metabolik sendrom, ilaçlar, organ naklinde kullanılan ilaçlar gut hastalığı riskini artırır.

Son yıllarda kalori ve porsiyon boyutları açısından daha fazla tüketim bulunmaktadır. Rafine karbonhidratlar, trans veya doymuş yağ açısından zengin beslenme ve egzersizin olmaması hastalığı etkilemektedir. Bu durumda oluşan obezite daha fazla kişinin hiperürisemi ve gut geliştirmesine katkıda bulunmaktadır.

Gut Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Gece ve aniden başlayan ataklar, özellikle ayak baş parmağında şiddetli ağrı oluşturur. Etkilenen eklemlerde kızarıklık, şişlik, ısı artışı ve hassasiyet görülmektedir. Hafif şiddetteki ataklar 1-2 gün içerisinde; şiddetli ataklar ise birkaç saat içinde ortaya çıkmaktadır. Bir sonraki atak genellikle aynı eklemi etkilemektedir.

Gut Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Gut hastalığı tedavisinin amacı öncelikle hızlı bir şekilde ağrıyı azaltmaktır. Hastalığın tekrarlanmasının azaltılması, ürat kristallerinin böbrek, eklem ve dokularda birikmesinin önlenmesi ve azaltılması gerekir. Ürik asit yüksekliğini azaltmak, diyet uyumuyla eşlik eden hastalıkların tedavisi de atak tedavisi kadar önemlidir. Etkili gut tedavisi, esas olarak ürik asit seviyelerini kontrol etmek veya kristal çözünmesini sağlamaktır.

Gut atak sayısını ve şiddetini azaltmak için;

Dengeli ve pürinden kısıtlı bir diyet uygulanması
Düzenli egzersiz yapılması
Alkolden kaçınılması
Düşük enerjili ve hızlı zayıflamaya neden olan diyetlerden kaçınılması gerekmektedir.

Gut gelişiminde diyet ve beslenme faktörlerinin gut tedavisi için diyet değiştirme stratejileri önerilir:

Metabolik sendroma karşı beslenme risk faktörlerini azaltmak
Ürik asit metabolizmasını ve gut iltihabını etkilemek için faydalı besinlerle takviye etmek
Gut alevlenmelerinin sıklığını azaltmak için ilaç takviyesiyle birlikte beslenme değişikliğinin düşünülmesi gerekir.

Gut Diyeti Nasıl Uygulanmalıdır?

Gutun küresel yükü dünya çapında, özellikle gelişmiş ülkelerde ve kadınlarda artmaktadır. Gut hastalığı, vücuttaki yumuşak doku ve eklemlerde kristaller şeklinde aşırı ürik asit birikiminden kaynaklanmaktadır. Pürin, bir aminoasittir ve hayvansal kaynaklı yiyecekler ve bazı sebzelerde yüksek miktarda bulunmaktadır. Gut hastalarına genellikle pürin yüklenmesini önlemek için düşük pürinli (düşük proteinli) gut diyeti izlemeleri önerilmektedir. Böyle bir yaklaşım, sağlıksız karbonhidrat ve yağ tüketiminin artmasına yol açabilmektedir. Bu durum metabolik sendroma katkıda bulunur ve ardından serum ürat düzeylerini yükseltir. Gut hastalığı olan bireylerde obeziteyle beraber yüksek pürin içerikli diyet tüketimi hastalığın ilerlemesine neden olmaktadır. Ayrıca aşırı alkol kullanımı da hastalığı ilerletmektedir.

Gut ataklarını engellemek için;

Sıvı tüketimi artırılmalıdır. Özellikle su tüketimine dikkat edilmelidir. Bol su tüketimi vücuttan ürik asitin atılmasına yardımcı olur.

Yüksek pürin içerikli yiyeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Organ etlerinden beyin akciğer ve sakatat vb. tüketilmemelidir. Yağlı balıklar ve deniz ürünlerinden; ton balığı, ringa balığı, sardalya, hamsi, morina, mezgit, alabalık, midye, tarak, karides, ıstakoz ve balık yumurtasından uzak durulmalıdır.

Et, tavuk ve balık tüketimi günlük 120-180 gram olmalıdır. Pürin alımını azaltmak için hayvansal et ürünlerinin yerine az yağlı süt ve süt ürünleri, tofu ve yumurta beslenmeye eklenebilmektedir.

Alkol tüketimi olmamalıdır.

Tam yağlı yerine az yağlı ve yağsız süt ürünleri tercih edilmelidir.

Şekerden uzak durulmalı veya kısıtlanmalıdır.

Yapılan çalışmalarda kiraz tüketiminin gut atakları ve şiddetini azalttığı gösterilmiştir. Kiraz beslenmeye dahil edilmelidir.

C vitamininden zengin yiyecekler gut atağını azaltmaya yardımcı olabilmektedir. Bu yüzden portakal, mandalina, kapya biber, kavun, çilek, kivi gibi besinler beslenmeye dahil edilmelidir.

Pürin içeriği düşük besinler tüketilmelidir. Gut ataklarını engellemek için günlük 100-150 mg arasında pürin sınırlandırılmalıdır. Bunun için profesyonel sağlık uzmanlarından destek alınıp kişiye özel şekilde planlama yapılmalıdır.

Gut Hastalarında Beslenme Programı Neden Önemlidir?

Batı tarzı diyetlerin yaygınlığı ve sağlıksız beslenme alışkanlıklarının yaygın olarak benimsenmesi hastalık riskini artırmaktadır. Protein tüketimini sağlıklı karbonhidratlar ve yağlarla değiştirmek mümkündür. Fakat rafine karbonhidratların doymuş ve trans yağların tüketiminin artabilmektedir. Bu diyet değişiklikleri, insülin direncini şiddetlendirerek daha yüksek plazma glikoz ve lipid seviyelerine yol açmaktadır. Böylece gut hastalarında metabolik sendromun ve bununla ilişkili komorbiditelerin kötüleşmesine katkıda bulunur.

Aşırı miktarda kırmızı et, tavuk veya balık tüketimi kişilerde yüksek ürik asit seviyelerine neden olur. Bu durum gut hastalığı riskini artırır. Alkol tüketimi de serum ürik asit seviyelerini artırır. Gut atak sayısını ve şiddetini azaltabilmek için dengeli ve pürin içeriği düşük besinlerin tüketilmesi gereklidir. Düzenli olarak egzersiz yapılması, alkol ve düşük enerjili diyet tüketiminden kaçınılması gereklidir.

Gut Hastalığında Beslenmede Profesyonel Destek Neden Önemlidir?

Abdominal obezite-metabolik sendrom ile serum ürik asit düzeyi ilişkilidir. İnsülin direnci, vücut ağırlığı ve kan basıncından bağımsız olarak ürik asit metabolizmasını etkilemektedir. Diyet, her şeyden önce uygun şekilde dengelenmeli ve planlanmalıdır. Bu durumun doğru ve kontrollü şekilde ilerlemesi için diyetisyen desteği almak önem arz etmektedir.

Gut hastalığında beslenme hakkında daha detaylı bilgi almak ve kişisel bir diyet planı hizmeti almak istiyorsanız online diyet hizmetimizden bizlere ulaşabilirsiniz. Bunun için whatsapp, telefon numarası veya mail adresinden bizlerle iletişime geçebilir ve detaylı bilgi alabilirsiniz.