Bariatrik Cerrahi Sonrası Beslenme

Bariatrik Cerrahi Nedir?

Obezite bir hastalık olarak kabul edilmektedir. Obezitenin tedavisi; yaşam tarzı değişiklikleri, beslenme, ilaçlar, metabolik ve bariatrik cerrahi kombinasyonlarını kapsar. Bu durum yaşam boyu süren multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Diyet, fiziksel aktivite ve ilaçlar genellikle kilo verme hedeflerine ulaşmak ve sürdürmek için yeterli değildir.

Bariatrik cerrahi, obeziteli hastalarda uzun süreli kilo kaybını sağlamak, komorbiditeyi azaltmak için en etkili tedavidir. Metabolik cerrahi olarak da adlandırılan bariatrik cerrahi, metabolik ve hormonal düzeyde iyileşmeler sağlar. Bariatrik cerrahi, mevcut obezite kılavuzları tarafından BKİ seviyelerine ve obezite ile ilişkili hastalıklara göre önerilmektedir.

Bariatrik cerrahi, hızlı ve sürekli kilo kaybını destekleyen çeşitli teknikleri içerir. Ciddi ve karmaşık obezitede yararlı ve çoğu durumda en iyi tedavi yöntemidir. Ayrıca cerrahi olmayan geleneksel tedavilere göre daha yüksek fayda/risk oranına sahiptir. Obez hastaların geleneksel yaşam tarzı değişikliklerine kıyasla daha hızlı kilo vermelerine olanak sağlar. Metabolik parametrelerde, hatta diyabet remisyonunda ve yaşam kalitesinde iyileşmeler sağlar.

Obezite Nedir?

Obezite, sağlığı olumsuz etkileyen vücut yağının aşırı veya anormal bir şekilde birikmesi ile karakterizedir. Dünya çapında artan bir prevalansa sahip olan kronik ve ilerleyici klinik durum olarak kabul edilmektedir. Gıda sistemindeki yüksek kalorili, sağlıksız beslenmeye yönelik değişim ve hareketsiz davranıştaki artış, obezite de artış oluşturmaktadır.

Obezite, metabolizmayı farklı şekillerde etkileyen yağ dokusunda büyük değişikliklere yol açar. Fazla yağ, bağışıklık sistemini modüle eder ve kronik, düşük dereceli bir iltihaplanmaya neden olur. Obeziteden etkilenen hastalar kardiyovasküler, solunum, metabolik, psikiyatrik, osteoartiküler hastalıklar, bazı kanserler geliştirmeye eğilimli hale gelir.

Bariatrik Cerrahi Kimlere Uygulanır?

Bariatrik cerrahi, beden kitle indeksi durumuna ve obeziteyle ilişkili eşlik eden hastalıklara göre uygulanmaktadır.

1.BKİ ≥40 kg/m2 olması; bu durumda obezite ilişkili ilave bir hastalığın olma şartı yoktur.

2.BKİ ≥35 kg/m2 olması durumunda iki veya daha fazla hastalığın belirli bir zamanda birlikte bulunması. Bu ilişkili durumlar şunlardır;

Tip 2 diyabet
Hipertansiyon
Dislipidemi
Uyku-apne sendromu
Obezite-hipoventilasyon sendromu
Pickwick sendromu (uyku-apne sendromu ve obezite-hipoventilasyon sendromunun bir arada olması)
Alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı veya “non-alkolik steatohepatit (NASH)”
Psödotümör serebri
Gastro-özofagial reflü hastalığı
Astım
Venöz staz hastalığı
İleri derecede üriner inkontinans
Günlük yaşamı etkileyen artrit

Bariatrik Cerrahi Kimlere Uygulanmaz?

18 yaşından küçük veya 65 yaşından büyük olma durumunda uygulanmaz. Ancak ciddi bir eşlik eden hastalık (Tip 2 diyabet, hipertansiyon, vb.) durumlarda bariatrik cerrahi düşünülebilmektedir.
Tedavi edilmemiş ve obeziteye yol açan bir endokrin hastalığın bulunması (Cushing, hipotiroidizm, insülinoma gibi)
Tedavi edilmemiş bir yeme bozukluğunun bulunması (Bulimia nervoza gibi)
Ciddi koagülopati varlığı
Tedavi edilmemiş major depresyon ya da psikozun bulunması
Anestezi almayı engelleyecek kadar ciddi kardiyak hastalığın bulunması
Alkol veya madde bağımlılığı
Hayat boyu sürecek vitamin replasmanı veya kalori kısıtlayıcı diyet gibi beslenme önerilerine uyum sağlayamayacak olmak
Halen gebe olmak veya 12-18 ay içinde gebelik planı olması
Bilinen kanser hastalığının olması
Şiddetli gastroözofagiyal reflü hastalığı (özelikle sleeve gastrektomi için)
Portal hipertansiyon
Crohn hastalığı olanlarda gastrik bypass cerrahisi

Bariatrik Cerrahinin Obezite Ve İlişkili Hastalıklar Üzerindeki Yararlı Etkileri Nelerdir?

Bariatrik cerrahinin hastalıklar üzerindeki yararlı etkileri, endokrin, bağışıklık, sindirim ve sinir sistemleri arasındaki etkileşimlerle ilişkilidir. Bu sistemlerdeki değişiklikler sayesinde, obeziteye özgü temel inflamatuar durumlar azalır. Bağırsak mikrobiyotasındaki ve safra asitlerindeki çeşitlilik metabolik gelişmelere katkıda bulunmaktadır. Bariatrik cerrahi, özellikle meme ve karaciğer kanseri olmak üzere genel kanser riskini azaltır.

Bağırsak mikrobiyotasıyla ilgili Firmicutes'ın Bacteroidetes oranında bir iyileşme ve A. muciniphila'da bir artış gözlenmektedir. Bu değişiklikler daha iyi sağlıkla ilişkilidir. Bu değişiklikler hastalar arasında bireyseldir ve ameliyat tekniğine bağlıdır. Buna rağmen mikrobiyota bileşimi ve işlevleri, daha büyük bir tür çeşitliliği geliştirerek değişir.

Bariatrik Cerrahi Öncesi Kilo Vermek Gerekli Midir?

Bariatrik cerrahi öncesi preoperatif kilo kaybı halen tartışma konusudur. İlgili kılavuzların çoğu, ameliyat öncesi kilo kaybı hakkında net bir gösterge sağlamamaktadır. Kılavuzlar, bariatrik cerrahi öncesinde tüm hastalarda tanımlanabilir bir tıbbi tedavi döneminin gerekli olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca hastaların takip programlarına uyma konusundaki motivasyonunun ve istekliliğinin değerlendirilmesinin gerekli olduğu konusunda hemfikirdir. Ancak ameliyat öncesi kilo kaybından asla bahsedilmez. Amerikan Metabolik ve Obezite Cerrahisi Derneği, ameliyat öncesi kilo kaybının tıbbi kanıtlarla desteklenmediği bildirmiştir.

Bariatrik cerrahinin ölüm oranı düşük olmasına rağmen, cerrahi komplikasyonlar yaygındır. Bu durum kısmen yaş, cinsiyet ve komorbidite gibi hasta faktörlerine bağlıdır. Şiddetli obezitesi olan hastalarda cerrahi, karın duvarının kalınlığı, karın içi obezite, karaciğer büyümesi nedeniyle zordur. Kalınlaşmış karın duvarları, hassas cerrahi hareketleri sınırlayabilmekte ve cerrahi prosedürler sırasında görüşü sınırlayabilmektedir. Cerrahi öncesi erken dönemde ılımlı kilo kaybının cerrahi ve anesteziyolojik riskler üzerindeki yararlı etkileri vardır.

Bariatrik Cerrahi Öncesi Beslenme Değerlendirilmesi Neden Önemlidir?

Besleme adaylarının ameliyat öncesi beslenme durumlarının değerlendirilmesi ameliyat sonrası yönetimde önemli rol oynar. Bariatrik hastanın tıbbi yönetiminin en önemli yönlerinden biri beslenme yönetimini ifade eder. Obez hastalar sıklıkla mikro besinler ve vücut kompozisyonu açısından beslenme yetersizlikleri gösterirler. Çalışmalar, şiddetli obezitesi olan hastaların normal kilolu kişilerle karşılaştırıldığında sıklıkla mikro besin eksiklikleri olduğunu göstermektedir. Bariatrik cerrahi hastalarının %20-30'unun ameliyattan önce mikro besin eksikliklerine sahip olduğu tahmin edilmektedir.

Ameliyat öncesi mikro besin alan hastaların ilk yıl içinde yeni mikro besin eksikliği geliştirmediği gösterilmiştir. Fakat bariatrik cerrahiden önce mikro besin düzeltmesi almayan tüm hastaların ameliyattan sonra bir veya daha fazla mikrobesin eksikliği yaşamaya devam ettiği bildirilmiştir. Bu nedenle, post-bariatrik mikro besin eksikliğinin önlenmesi için hastaların ameliyattan önce beslenme durumunun değerlendirilmesi gereklidir.

Bariatrik Cerrahi Sonrası Beslenme Neden Önemlidir?

Bariatrik cerrahi, beslenme alışkanlıklarında ve yeme davranışında önemli ve uzun süreli değişikliklere neden olur. Sonuç kısmında, hastaların yeme davranışının yeni mide-bağırsak yolundaki fizyolojisine adapte edilmesini gerektirir. Bu durumda uygulanan prosedüre özgü beslenme sorunları ve semptomları ortaya çıkabilmektedir. Ameliyat öncesi dönemde yeterli beslenme yönetimi de önemlidir. Bu nedenle bariatrik hastaların beslenme yönetimi, özel beslenme becerileri ve diyetisyenlerin müdahalesini gerektirir.

Bariatrik Cerrahi Sonrası Neden Diyet Uygulanmalıdır?

Bariatrik cerrahiden sonraki ilk aylarda kilo kaybı hızlıdır. Bu durum yağsız kütle ve kas kütlesinde istenmeyen önemli bir kayıpla ilişkili olabilmektedir. Yeterli protein alımı, hızlı kilo kaybı sırasında yağsız vücut kütlesi kaybına karşı koruyucu etki gösterir. Ancak protein alımı, çoğunlukla protein açısından zengin gıdalara karşı mide intoleransı nedeniyle azalır. Bu durum özellikle bariatrik cerrahiden sonraki ilk aylarda önemli ölçüde azalmaktadır. Mevcut kılavuzlar, bariatrik cerrahi sonrası günde minimum 60 g protein alımını önermektedir. Sadece doğal gıdalarla bu hedefe ulaşmak zordur. Bariatrik cerrahiden sonraki ilk aylarda yeterli protein alımını kolaylaştırmak için protein takviyelerinin kullanılması önerilmektedir.

Vitaminler ve mineral eksiklikleri, bariatrik cerrahiden sonra nispeten yaygındır. Çeşitli prosedürlerin anatomik özellikleri ve etki mekanizmaları, sıklıklarını ve ciddiyetlerini belirler. Beslenme eksiklikleri, bağırsak sürekliliğini ve normal sindirim süreçlerini değiştirmeyen tamamen gastrik kısıtlayıcı prosedürlerden sonra nadirdir. Ancak bir dereceye kadar malabsorpsiyona neden olan cerrahi prosedürlerden sonra daha yaygın görülmektedir.

Vitamin ve mineral eksikliklerinin önlenmesi, tespiti, tedavisi; bariatrik cerrahi sonrası uzun vadeli takibin temelini oluşturur. Prosedür tipine ve mevcut kılavuzlara göre hastalara rutin günlük multivitamin ve mineral takviyesi reçete edilmelidir. Beslenme eksiklikleri için periyodik laboratuvar rutin sürveyansı önerilmektedir. Mikro besin yetersizliği olduğu gösterilen hastalar ilgili mikro besin maddesiyle tedavi edilerek takviye bireyselleştirilmelidir. Bariatrik cerrahi sonrasında kilo alma riskini azaltmak için hastalar uzun vadeli periyodik diyet danışmanlığı almalıdır.

Beslenme Programı Nasıl Yapılır?

Bariatrik prosedürler, mide hacminin küçültülmesini veya küçük bir mide poşunun oluşturulmasını içerir. Ameliyat sonrası mide hacminin küçülmesi nedeniyle ameliyattan sonraki ilk günlerde katı gıda alımı çok zordur. Bu nedenle, regürjitasyon ve kusmayı önlemek, en aza indirmek için ameliyat sonrası beslenme protokolü uygulanır. Ameliyattan sonraki ilk günlerde sıvı veya çok yumuşak bir diyet önerilmektedir. Ameliyat sonrası ilk haftalarda gıda kıvamında çok kademeli bir artış önerilmektedir. Genellikle, ameliyattan sonraki 24 saat içinde düşük şekerli berrak bir sıvı diyete başlanır. Daha sonra hastalara, gıda kıvamını kademeli olarak değiştirmeleri, berrak sıvılardan yumuşak gıdalara geçmeleri istenmektedir. Sonrasında hastaların tolerasyonuna göre katı gıdalara geçilmektedir. Hastalar, bariatrik cerrahi sonrası öğün ilerlemesi hakkında deneyimli bir bariatrik diyetisyen tarafından özel danışmanlık almalıdır.

Bariatrik Cerrahi Sonrası Uzman Desteği Neden Önemlidir?

Ameliyattan önce ve sonra hastaların beslenme, tıbbi, metabolik ve psikolojik yönetimi için uzman ekip gereklidir. Bariatrik cerrahi sonrası multidisipliner uzun süreli takip önerilmektedir. Hastaların bariatrik cerrahi öncesi ve sonrası beslenmesi diyetisyen tarafından takip edilmelidir. Malnütrisyon riskini ve buna bağlı sorunları azaltmak için düzenli periyotlarla hasta takibi yapılmalıdır.

Bariatrik cerrahi sonrasında beslenme hakkında daha detaylı bilgi almak ve kişisel bir diyet planı hizmeti almak istiyorsanız online diyet hizmetimizden bizlere ulaşabilirsiniz. Bunun için whatsapp, telefon numarası veya mail adresinden bizlerle iletişime geçebilir ve detaylı bilgi alabilirsiniz.